- BALLIVUS
- BALLIVUSaliter Balivus, Bailus; Baiulus et Balius: Gallis Baillif, a βάλλειν committere, quasi Commissarius: dicitur, qui rebus bys curandis deputatur, sive in provincia, sive in urbibus, sive in castellis, villis, dominiis, re familiari etc. Nisi quod Bailus frequentius occurrit pro Venetorum Legato, in re Mercatoria, apud Imperat. Constantinop. et alibi. Vide Platinam in Greg. XI. Phranz. Chron. l. 3. c. 1. apud Meurs. In Scotorum Regia Mai. occurrit plerumque vox Ballivi, pro Iudice: apud Anglos aliquando, pro quocumque Ministro Regis de latrocinio cognoscente. Gallis Iustitiam turelarem significat, idemque est, quod Praepositus: splendidus apud illos Magistratus. Apud Anglos honestioris saepe notae, sed plerumque minister infimus. Ballivus Provincialis Gallis est, qui in Provincia Satrapia aut Comitatu, iudicia exercet, de arduis cognoscit, pacem curat, populi partes, velut Tribunus, tuetur. Militem etiam evocat, lustrat, educit etc. Instituti tales a Ducibus et Comitibus, cum olim ipsas provincias et dignitates, hereditarie possidendas adepti essent, sub exordio Capetorum regni. Unde iidem forre, cum Aldermannis Comitatuum apud Saxones, qui Grevi, seu Gravii, postea Vice Comites appellati sunt. Et quoniam quatuor istae provinciae, de Vermendoys, de Sens, de Mascon, et de S. Pierre le Moustier, antiquissime coaluerunt in regnum Franciae, ipsorum Praepositi, Baillivi Franciae appellati; ad quos in causis regiis provocare licet, a Magnatum Ballivis: dicunturque ideo Gardiens des drioicts du Roy et de la couronne. Imo et Ballivi Regit nuncupantur, earum provinciarum praepositi, quas Reges posteri fisco adscripserunt: Coeteri omnes Ballivi minoris sunt notae. A Normannis ad Anglos vox haec pervenit: et in genere Vicencomitis vel Praepositi similiter functionem designat, Iurisdictionemque Aldermannorum comprehendit, vide supra. In specie, Ballivus Franchesiae, apud illos dicitur, qui in loco immuni seu portione Comitatus, a potestare Vice Comitis subducta, partes Vicecomitis exsequiturk His similes apud Gallos Baronum et Castellanorum Ballivi. Ballivi Burgorum, sunt in Burgis suis, Praetoris instar: hi interdum bini, interdum quaterni singulis burgis aut civitatibus praeficiebantur; cum Aldermanni et Grevi tantum singuli suis civitatibus praeessent. Ballivi Manerii, Domestici, Portuum, Itiner antes etc. de quibus vide Spelmann. Glossar. Archaeol.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.